Esta semana Armando Requeixo tráenos o comentario de dúas propostas narrativo-líricas: ‘1968’, de Vítor Vaqueiro, e mais ‘Tu contas e eu conto’, de Susana Sanches Arins.

‘1968’ é a crónica vivenciada do que foi o 1968 estudiantil nas avoltas augas da universidade compostelá naquel curso no que todo se desatou co maio francés. Os acontecementos políticos, mais tamén a experiencia formativa de raíz cultural e ideolóxica espellan neste libro en máis de medio cento de entradas diarísticas que se acompañan doutros tantos poemas. Nunhas e noutros ofrécese un retrato da Compostela e a Galicia da época, co gris abafo da represión franquista e, no extremo oposto, a rebeldía xuvenil duns universitarios que nunca apearon da bandeira do “venceremos nós”.

‘Tu contas e eu conto’ é un conxunto de dezasete relatos e outros tantos poemas. Ancorados nos espazos do íntimo, estes textos convídannos a reflexionar sobre cuestións palpitantes do noso ser social e individual, como a violencia de xénero, a vivencia do medo, o illamento, o noxo e a dor, mais tamén a ledicia de vivir, o gozo do erótico e o humor como poderosa arma coa que vencer todas as batallas.

Esta semana Armando Requeixo achéganos o comentario de dúas propostas narrativas: o relato autobiográfico ‘Michigan/ Acaso Michigan’ de Antón Reixa e a novela ‘A través do fume’ de Antonio Piñeiro.

‘Michigan/ Acaso Michigan’ é a crónica dos dezaoito días que o polifacético escritor vigués Antón Reixa pasou en coma inducido logo de sufrir un aparatoso accidente en outubro do 2016 cando viaxaba en auto de Galicia cara a Madrid. O relato do propio accidente, a súa longa estancia hospitalaria e a soñada vivencia mental que alí tivo amais das reflexións sobre como este feito traumático cambiou a vida do autor constitúen a cerna dunha narración poliédrica e mestiza, que ten moito de poético e que incorpora un relato en imaxes paralelo de Antonio Segade, complementado por un vídeo seu dispoñible en YouTube ao que se pode acceder directamente a través dun código qr. O libro complétase cun prólogo da poeta Chus Pato e un epílogo epistolar cruzado entre Reixa e o tamén poeta e xornalista Daniel Salgado.

A través do fume é unha narración en flashes ou prosas breves tecidas con fía poética. A través destes pequenos episodios a súa protagonista, a moza emigrante Nina, rememora a infancia a carón de súa nai presidida pola sombra ominosa da ausencia do pai, percorre as intensas e complexas relacións lésbicas e outras experiencias sexuais das mulleres que a rodeaban no tempo da infancia e, sobre todo, lembra e indaga no ambiente melancólico no que se criou e foi conformando a súa personalidade, todo contado dende o presente narrativo, cando se dispón a tomar un avión no aeroporto flamengo de Zaventem para regresar a Santiago e recoller as cinzas de súa nai acabada de falecer.

Dúas propostas narrativas autobiográficas: o relato de vida de María Xosé Queizán en Vivir a galope (Xerais) e a andaina de infancia e mocidade de Xosé Neira Vilas en De Gres a Cádiz (Galaxia).

Vivir a galope é un exercicio de literatura do eu a través do que a escritora e activista viguesa fai memoria da súa longa, intensa e emocionante xeira vital. Dividido en cinco capítulos acompañados de numerosas ilustracións, María Xosé Queizán dános conta neles das súas orixes familiares e infancia e do Vigo de Posguerra no que se criou (1939-1949); da súa puberdade marcada polos continuos cambios de residencia provocados polos diferentes destinos do segundo marido de súa nai, funcionario de prisións (1949-1962); o seu namoramento e voda co tamén escritor Xosé Luís Méndez Ferrín, a súa maternidade e o activismo político co que xa entón se comprometeu (1962-1974); o longo e esgotador proceso de separación e, por fin, divorcio (1974-1979); e, xa por remate, o capítulo máis extenso e, felizmente, aínda en curso: o que se abre en 1979 e continúa ata hoxe, cheo de, nas súas palabras “risos, sexualidade e literatura”.

De gres a Cádiz é un libro que Xosé Neira Vilas comezou a escribir en 1996 e deixou rematado pouco antes do seu pasamento en novembro de 2015. Publicado hai uns meses é, por tanto, un volume póstumo no que rememora os anos de nenez e mocidade na aldea natal de Gres, uns anos decisivos para a súa formación tanto persoal coma literaria, pois neles reside o humus do que naceron as súas célebres Memorias dun neno labrego e tantas outras páxinas. Estas “prosas condensadas”, como el as chamou, acompáñanse de interesantes documentos gráficos e describen todo un mundo rural cheo de sucesos e personaxes que lle serviron de inspiración para a súa xenial obra.

Esta semana Armando Requeixo achéganos o comentario de dúas propostas narrativas ben diversas: dunha banda, os relatos ‘estremeiros’ de Manuel Rivas en Vivir sen permiso e outras historias de Oeste (Xerais) e, doutra, o noir medievalizante de Abel Tomé en A noite do corvo (Galaxia).

Vivir sen permiso e outras historias de Oeste reúne tres relatos longos que converxen na recreación dunha sociedade violentada polo poder das mafias e a corrupción, onde o control é exercido de xeito despótico para escravizar os máis febles, ben sexa nas avoltas augas do imperio do narcotráfico e a súa espiral de morte ou no submundo do carcerario e os seus desapiadados códigos internos. Todo escrito coa prosa plástica, de tinturas líricas e metáforas fulgurantes, do mellor Rivas.

A noite do corvo é unha historia chea de intriga na que o tenente Gonçalves da policía de Beth terá que resolver o estraño asasinato de catro membros dunha mesma familia no faro da Illa de Gothard. Unha singular novela negra, que xoga coa oposición destes espazos para enfrontar dous xeitos ben diversos de ver a vida: o da urbe moderna e cosmopolita de Beth, coas súas luces de progreso pero tamén coa lacra das desigualdades sociais centro/arrabaldes, e o da cidade ancorada no tempo, de códigos medievais, estrutura tradicional e chea de resaibos supersticiosos que representa Gothard.

Esta semana Armando Requeixo fálanos de dúas novelas de ben diversa natureza: O meu nome é Ninguén, de Manuel Esteban, e mais Orfeo canta, de Roberto Abuín.

O meu nome é Ninguén (Xerais) é un thriller protagonizado polo inspector Carlos Manso, un antiheroe que se embarca na investigación da estraña morte de seu irmán, tamén policía, e no curso das súas pescudas acaba por descubrir un lutuoso episodio de pederastia protagonizado por un alto relixioso. Polo medio aparecen outras fías como as da corrupción política e policial, a marxinación dos discapacitados ou a impunidade coa que o Poder actúa.

Orfeo canta (Axóuxere) é un texto mestizo que hibrida sobre unha base narrativa retallos poéticos, discurso ensaístico e fórmulas parateatrais. O resultado é unha narración atípica que nos convida a reflexionar sobre as complexas relacións de literatura e vida tomando como fío condutor o descenso aos infernos de Orfeo na procura de Eurídice, unha catábase necesaria para que o individuo se atope a si mesmo e renaza nun proceso de anábase que o devolva á luz e a comprensión plena do ser e a existencia