O verán é moi propicio para as actividades ao aire libre e hoxe queremos facer unha breve escolma de compañías galegas de teatro de rúa, con moita presenza en programas de festas, ciclos ou actividades vacacionais; da man de Roberto Pascual

Moitas compañías deciden especializarse neste ámbito e as propostas son cada vez máis competitivas, pois máis ca encher de actividades un programa, a calidade e a creatividade priman, ao igual ca noutros ámbitos da profesionalización teatral.

Queremos, pois, sinalar os espectáculos Ghop!, da nova compañía Teatro ao Cubo e o premiado Oh limpiadas, da compañía Sincronacidas. 

A primeira é unha divertida, participativa e virtuosa fusión de circo, maxia, monicreques e humor arredor do propio mundo do espectáculo, das virtuosas habilidades e da idea de divertimento. A segunda, sen renunciar a iso, proponnos unha reflexión sobre o rol e presenza das mulleres no mundo do deporte e polo tanto, unha visión crítica sobre a desigualdade. 

Pechou a 35 MIT cun balance moi satisfactorio.  A ampla difusión de actividades e a valoración do programa de espectáculos articulado arredor do documento, a identidade ou o teatro físico, concitaron un espazo de intercambio e diversidade inigualable.

O día de Galicia, Chévere estreou Curva España, unha peza que parte dun feito real: a morte en estrañas circunstancias do enxeñeiro España nunha estrada preto de Verín e as consecuencias, especulacións e diversidade de mitos que se abren a partir diso e do cambio do trazado do tren na súa entrada por Galicia. Autoficción, thriller, documentalismo, reflexión sobre a política territorial, teatro sen concesións que bebe do audiovisual e de entrevistas para espertarnos a consciencia crítica con respecto á verdade e ao poder na conformación dos relatos.

No palmarés do público da 35 MIT de Ribadavia, Empate no Premio do Público da MIT 2019. Os espectáculos A.K.A. (also known as) de Cataluña e Jauría, dos madrileños Kamikaze, obtiveron a maior puntuación nunha edición altamente satisfactoria para todos os públicos.

 

A estrea en Galicia destes dous espectáculos non defraudou: o excepcional nivel interpretativo de Albert Salazar en A.K.A. aumenta o palmarés deste fenómeno teatral de pequeno formato que se puido ver na Igrexa da Madalena. Aos 11 premios cos que chegou este texto que fala de cuestións de fondo social coma a islamofobia ou a crise de identidade, súmaselle este rotundo aplauso do adestrado e sensible público de Ribadavia, acostumado a ter en cada edición espectáculos de diferente formato e xénero. 

 

Por outra banda, Kamikaze, na liña do teatro documento, encheu o Auditorio do Castelo e recibiu un gran aplauso por Jauría, espectáculo creado a partir do auto xudicial do caso de La Manada e que en Ribadavia presentou un novo final para a peza despois da sentenza xudicial recentemente coñecida. A intelixente dramaturxia de Jordi Casanovas, a elegante posta en escena de Miguel del Arco ou a perfecta interpretación coral dun gran elenco, conduciron a situar a este espectáculo do último día da MIT compartindo primeiro posto no Premio do Público da MIT 2019.

Cursos, obradoiros, seminarios con “Ningén nace haprendido”. O verán acostuma ser un bo momento para a formación de profesionais e persoas afeccionadas ás artes escénicas, tanto pola baixada da actividade nos teatros coma polos cursos que ofrecen os festivais nas súas actividades paralelas.

O CDG está a ofrecer unha serie de cursos baixo o lema “Ningén nace haprendido”, un necesario espazo de convivencia, laboratorio creativo e estimulante. Por onde camiña o interese formativo, cales son os efectos e as posibilidades dos espazos de investigación, residencia e aprendizaxe non regrada.

Facemos un repaso polo teatro que vén, o oficio e a necesidade de reciclaxe permanente, a cohabitación e a exploración de recursos creativos en Galicia fóra das escolas municipais, das aulas de teatro universitarias e da Escola Superior de Arte Dramática. Imos ás escolas de verán.

O humor en todas as súas vertentes orienta a Mostra de Teatro de Cangas.

A gran ofensa, formato televiso procedente de Cataluña que fai partícipe á persoa espectadora converténdoa en xurado popular para ditaminar o veredito duns humoristas acusados por unha vítima do terrorismo por atentar e ofender cos seus chistes ao seu honor. Cando deixa de ser humor un exercicio cómico libre e pasa a ser un delito, por enaltecemento do terrorismo ou incitación ao odio, por exemplo?

Vacas, guerras, porcos e cregos, de Quico Cadaval amosa un humor apegado a outro contexto explorado polo comediante, que investiga e documenta léxico, anécdotas e historias verosímiles da veciñanza do seu lugar natal. A sociedade, a recepción é a que perfila o humor e a súa eficacia, o grao de tolerancia, o poder e o valor concedido.

Estes días no festival de Cangas podemos tomarlle a temperatura ao tratamento do humor, ao debate que xera e o moito que nos libera, nos proe ou nos remove.

Procuramos valorar o resultado de Galicia Escena Pro. Unha edición de transición. Un ano marcado polo debate construtivo, pola necesidade de manter un mercado necesario nun contexto de precariedade, de supervivencia. Escena Galega asume as rendas con reseñables acertos ante unha institución (a AGADIC) cada vez máis desprendida de responsabilidades.

Galicia Escena Pro aposta por innovar en aspectos metodolóxicos (foi valorada moi positivamente a figura do facilitador, levada a cabo por Juan Rodríguez, de Caramuxo Teatro) e de contido (ademais de espectáculos de creación contemporánea moi aplaudidos coma Pink Unicorns de La Macana, tamén se organizaron mesas de traballo coma a coordinada por Sabela Mendoza e Caterina Varela, na que se defendeu unha Escena plural como o reflexo dos dereitos do público de contar cunha oferta diversa acorde á evolución da arte e da profesionalización creativa).

Pero sobre todo, Galicia Escena Pro 2019 déixanos moitas preguntas: cara a onde pode camiñar a creación escénica galega contemporánea? Conta co acompañamento cohesionado da xestión cultural municipal e autonómica? Conta con ferramentas sólidas de mediación cultural? Debater para crecer e profesionalizar ou dotar de maiores recursos as tarefas dos programadores dos teatros, acorde ao nivel acadado nestes máis de 30 anos de profesión teatral galega tamén parece ser unha das conclusións do mercado galego das artes escénicas que se celebrou estes días en Santiago de Compostela.

Unha exposición de alumnado de Escenografía e unha posta en escena dun texto de Xavier Prado Lameiro no cal participou alumnado da ESAD xunto cos membros da centenaria Coral, engalanaron estes días as rúas e o Teatro Principal de Ourense para divulgar o que supuxeron aqueles Coros, os seus Cadros de Declamación e a actividade escénica durante o Rexionalismo e a época das Irmandades da Fala, tanto para a dignificación do idioma como para o asentamento dunha tradición de noso na cultura escénica popular.

A versión escénica desta Retirada de Napoleón, de Prado Lameiro, mantén os elementos característicos daqueles espectáculos. Este traballo, presentado o 31 de maio no Teatro Principal de Ourense, estivo coordinado por profesorado da Escola Superior de Arte Dramática de Galicia, xunto cos membros da Coral. Mestura e une a interpretación cómica de personaxes tipo, con elementos costumistas, música, baile e o canto final do Himno Galego, como era costume e tradición. Pero sobre todo, con estas actividades mestúrase tradición, historia, patrimonio, traballo documental e novos valores. O traballo coa comunidade e con distintos axentes culturais fará máis sensible e mellor a unha profesión en formación que, pola súa banda, fai sentir fresca e dinámica a unha institución coma a Coral de Ruada, depositaria de parte inconmesurable da identidade e da memoria cultural dun país.