O inicio da tempada teatral déixanos dúas estreas: a da histórica compañía ourensá Sarabela e a da nova compañía Os Náufragos.

No caso da primeira, trátase dunha peza inspirada n’As Crónicas do Sochantre, de Álvaro Cunqueiro, dirixida polo actor da compañía Elefante Elegante Gonçalo Guerreiro. Un espectáculo con reminiscencias á road trip, ao xénero da maxia ou ao spaghetti western. Cómica, simbólica e crítica, esta viaxe ao mundo da fantasía de Cunqueiro e á cobiza do mundo actual, lévonos a gozar de fermosas imaxes nas que destancan os fondos de cor do escenógrafo Baltasar Patiño, que siluetean a uns personaxes corais que nos irán descubrindo a inmortalidade dos pecados capitais.

Karelu foi a estrea d’os Náufragos en abril no Teatro Rosalía de Castro da Coruña e que estes días se presentou en escenarios de Santiago de Compostela e Vigo. A obra, orixinal de Gustavo del Río e Ismael Gil Candal, conta coa interpretación de Santi Cuquejo e Denís Gómez e proponnos unha visión sobre as diversas masculinidades, así como a pegada e a reconciliación coa violencia paterna nunha visita á casa familiar e aos obxectos e paisaxes do recordo infantil. 

Dúas estreas do noso teatro para vermos na tempada en escasos lugares até o momento…

Facemos un repaso por unha serie de recursos on line que nos permiten coñecer, ler, informarnos e conectarnos coa práctica escénica (galega). Poder facer comunidade, ter en conta ás persoas espectadoras, termos acceso a análises e estudos críticos sobre teatro, facer circular información sobre eventos, iniciativas, mesas de debate, cursos, etc., son fundamentais os espazos abertos e as novas canles de comunicación e que así os espectáculos non fiquen aillados nos teatros e ás veces desapercibidos na axenda cultural.

Nesta ocasión queremos destacar dúas webs novas: mundoescenico.gal e escenanorte.com.

A primeira nace como unha plataforma comunitaria para dar a coñecer eventos escénicos e musicais e para intercambiar ofertas e demandas de servizos profesionais coma unha rede social. A segunda é unha web asociada a un proxecto das asociacións profesionais de teatro de Galicia, Asturias, Cantabria e País Vasco: Camiño Escena Norte. Unha nova iniciativa de circulación de espectáculos profesionais entre as comunidades do norte, próximas pero se cadra moi descoñecidas aínda. Un novo xeito de achegarnos máis ao teatro e de que nos coñezan mellor a nós tamén.

O teatro que loita contra o efémero, a súa aparente característica esencial, é o que ten máis garantías de sumar, consolidar, documentar e transformar as vías de progreso.

Daimon ou demon é un termo de orixe grega co cal aquela sociedade facía referencia ao destino particular das persoas. Na posta en escena que Matarile estreou a pasada fin de semana na Sala Ártika de Vigo, emprégase este concepto como punto de partida pra facernos sentir, percibir e vivenciar unha serie de cadros diversos, enfiados por un anxo e ás veces demo con ás ou nariz longo de pau, danzando entre o elenco que se presenta, que nos pregunta polo medo, que nos canta unha canción de karaoke, que reflexiona sobre os referentes da directora Ana Vallés e as presenzas máxicas que habitan a (súa) escena: Pina Bausch, Tadeusz Kantor, Ono, Roberto Bolaño… Un elenco composto por actrices, músicos, actores, bailarinas (Ricardo Santana, Nuria Sotelo, Celeste, Alba Loureiro, Cristina Hernández Cruz, Nacho Sanz, Jorge de Arcos, Neus Villà Jürgens, Ana Cotoré) con Baltasar Patiño replicando co espazo (lumínico) e que nos presentan a materia do berro, da ironía, do misterio, da esperanza, do inexplicable, dos preconceptos, do decorrer da vida (pero que vida? vida digna? vida elixida? vida trazada?)

Daimon ten, loxicamente, moitas das características compositivas e estéticas da compañía, fundada en Santiago de Compostela no ano 1986: a autorreferencialidade, a fragmentación, a crítica (tamén vemos a autocrítica e a autoparodia na primeira escena, cando se fala de compañías e Ricardo Santana confesa ao micrófono que o peor que lle pode pasar a un artista é a indiferenza, por iso apunta que ás veces a mellor solución é a vaidade). Pero nesta peza temos proxección audiovisual e ten un especial protagonismo a música, un espazo sonoro creado ao vivo que nos transporta por sentimentos diversos, irracionais, libres. Porque iso é ao que nos convida Matarile: a sentir libremente e voar cos nosos anxos e demos, sen racionalizar por que voamos.

O verán é moi propicio para as actividades ao aire libre e hoxe queremos facer unha breve escolma de compañías galegas de teatro de rúa, con moita presenza en programas de festas, ciclos ou actividades vacacionais; da man de Roberto Pascual

Moitas compañías deciden especializarse neste ámbito e as propostas son cada vez máis competitivas, pois máis ca encher de actividades un programa, a calidade e a creatividade priman, ao igual ca noutros ámbitos da profesionalización teatral.

Queremos, pois, sinalar os espectáculos Ghop!, da nova compañía Teatro ao Cubo e o premiado Oh limpiadas, da compañía Sincronacidas. 

A primeira é unha divertida, participativa e virtuosa fusión de circo, maxia, monicreques e humor arredor do propio mundo do espectáculo, das virtuosas habilidades e da idea de divertimento. A segunda, sen renunciar a iso, proponnos unha reflexión sobre o rol e presenza das mulleres no mundo do deporte e polo tanto, unha visión crítica sobre a desigualdade. 

Pechou a 35 MIT cun balance moi satisfactorio.  A ampla difusión de actividades e a valoración do programa de espectáculos articulado arredor do documento, a identidade ou o teatro físico, concitaron un espazo de intercambio e diversidade inigualable.

O día de Galicia, Chévere estreou Curva España, unha peza que parte dun feito real: a morte en estrañas circunstancias do enxeñeiro España nunha estrada preto de Verín e as consecuencias, especulacións e diversidade de mitos que se abren a partir diso e do cambio do trazado do tren na súa entrada por Galicia. Autoficción, thriller, documentalismo, reflexión sobre a política territorial, teatro sen concesións que bebe do audiovisual e de entrevistas para espertarnos a consciencia crítica con respecto á verdade e ao poder na conformación dos relatos.

No palmarés do público da 35 MIT de Ribadavia, Empate no Premio do Público da MIT 2019. Os espectáculos A.K.A. (also known as) de Cataluña e Jauría, dos madrileños Kamikaze, obtiveron a maior puntuación nunha edición altamente satisfactoria para todos os públicos.

 

A estrea en Galicia destes dous espectáculos non defraudou: o excepcional nivel interpretativo de Albert Salazar en A.K.A. aumenta o palmarés deste fenómeno teatral de pequeno formato que se puido ver na Igrexa da Madalena. Aos 11 premios cos que chegou este texto que fala de cuestións de fondo social coma a islamofobia ou a crise de identidade, súmaselle este rotundo aplauso do adestrado e sensible público de Ribadavia, acostumado a ter en cada edición espectáculos de diferente formato e xénero. 

 

Por outra banda, Kamikaze, na liña do teatro documento, encheu o Auditorio do Castelo e recibiu un gran aplauso por Jauría, espectáculo creado a partir do auto xudicial do caso de La Manada e que en Ribadavia presentou un novo final para a peza despois da sentenza xudicial recentemente coñecida. A intelixente dramaturxia de Jordi Casanovas, a elegante posta en escena de Miguel del Arco ou a perfecta interpretación coral dun gran elenco, conduciron a situar a este espectáculo do último día da MIT compartindo primeiro posto no Premio do Público da MIT 2019.

Cursos, obradoiros, seminarios con “Ningén nace haprendido”. O verán acostuma ser un bo momento para a formación de profesionais e persoas afeccionadas ás artes escénicas, tanto pola baixada da actividade nos teatros coma polos cursos que ofrecen os festivais nas súas actividades paralelas.

O CDG está a ofrecer unha serie de cursos baixo o lema “Ningén nace haprendido”, un necesario espazo de convivencia, laboratorio creativo e estimulante. Por onde camiña o interese formativo, cales son os efectos e as posibilidades dos espazos de investigación, residencia e aprendizaxe non regrada.

Facemos un repaso polo teatro que vén, o oficio e a necesidade de reciclaxe permanente, a cohabitación e a exploración de recursos creativos en Galicia fóra das escolas municipais, das aulas de teatro universitarias e da Escola Superior de Arte Dramática. Imos ás escolas de verán.