Trátase dun poemario escrito arredor do ano 840 polo abade Walahfrid de Richenau, sobre o cultivo das hortas. Traducido por primeira vez a unha lingua romance, o galego, por Xosé Vélez Latorre, que tamén fixo o traballo de introdución e notas que acompañan os versos.
Dúas propostas narrativas autobiográficas: o relato de vida de María Xosé Queizán en Vivir a galope (Xerais) e a andaina de infancia e mocidade de Xosé Neira Vilas en De Gres a Cádiz (Galaxia).
Vivir a galope é un exercicio de literatura do eu a través do que a escritora e activista viguesa fai memoria da súa longa, intensa e emocionante xeira vital. Dividido en cinco capítulos acompañados de numerosas ilustracións, María Xosé Queizán dános conta neles das súas orixes familiares e infancia e do Vigo de Posguerra no que se criou (1939-1949); da súa puberdade marcada polos continuos cambios de residencia provocados polos diferentes destinos do segundo marido de súa nai, funcionario de prisións (1949-1962); o seu namoramento e voda co tamén escritor Xosé Luís Méndez Ferrín, a súa maternidade e o activismo político co que xa entón se comprometeu (1962-1974); o longo e esgotador proceso de separación e, por fin, divorcio (1974-1979); e, xa por remate, o capítulo máis extenso e, felizmente, aínda en curso: o que se abre en 1979 e continúa ata hoxe, cheo de, nas súas palabras “risos, sexualidade e literatura”.
De gres a Cádiz é un libro que Xosé Neira Vilas comezou a escribir en 1996 e deixou rematado pouco antes do seu pasamento en novembro de 2015. Publicado hai uns meses é, por tanto, un volume póstumo no que rememora os anos de nenez e mocidade na aldea natal de Gres, uns anos decisivos para a súa formación tanto persoal coma literaria, pois neles reside o humus do que naceron as súas célebres Memorias dun neno labrego e tantas outras páxinas. Estas “prosas condensadas”, como el as chamou, acompáñanse de interesantes documentos gráficos e describen todo un mundo rural cheo de sucesos e personaxes que lle serviron de inspiración para a súa xenial obra.
Coma cada luns, a colaboración de Rosario Sarmiento chega para informarnos sobre as novas do mundo da arte. Esta semana analiza unha mala noticia: a cidade herculina perde o Museo MAC, despois de 30 anos.
O repertorio de músicas que escoitamos esta semana: The Limboos con ‘I don’t buy it’, Culture Club con ‘Karma chameleon’, Boy George con God & love e Jane Birkin con ‘Fuir le bonheur de peur’.
Crítica da película ‘El fotógrafo de Mauthausen’ é unha película española, estreada en outubro. Baseada en feitos reais, conta a historia de Francisco Boix, un combatente republicano español.
A recomendación de banda deseñada desta semana é ‘Estamos todas bien’, unha novela gráfica escrita e debuxada pola valenciana Ana Penyas e publicada por Salamandra Graphic que vén de acadar o Premio Nacional de Banda Deseñada. Unha obra coa que a súa autora xa gañara o Premio de novela gráfica Fnac Salamandra e o Premio ao Autor Revelación no último Saló del Cómic de Barcelona. Unha novela gráfica na que fala das súas avoas Maruja e Herminia, dúas mulleres que levaron vidas ben distintas, pero que fai un bo espello das historias de moitas mulleres anónimas que naceron pouco despois da guerra civil.
Achegámonos hoxe ás figuras de dous compositores galegos que viviron nunha mesma época, aínda que con traxectorias vitais e compositivas distintas. Por un lado saberemos máis de Pepito Arriola, que era coñecido como o “Mozart galego”. De nome José Rodríguez Carballeira, foi un neno prodixio que deu o seu primeiro concerto de piano aos 4 anos, que estudou nada máis e nada menos que co alemán Richard Strauss, que foi pianista do emperador Guillermo II de Alemaña, e que obtivo recoñecemento mundial ofrecendo recitais por toda Europa e América. Como compositor, escribiu obras para piano, un Cuarteto de Corda, Concertos e concertinos para solista e orquestra, música para orquestra e voz, etc. Desgraciadamente a meirande parte da súa obra destruíuse durante os bombardeos dos aliados en Berlín no ano 1945. Faleceu no esquecemento en Barcelona no ano 1954.
José Fernández Vide (Ourense, 1893) ingresou aos 8 anos no coro da capela de música da Catedral de Ourense, e xa en 1908 foi nomeado organista interino. Traballou como director do Orfeón Unión Orensana e como mestre de música na Escola Normal de Maxisterio. En 1924 marchou á Habana para traballar como docente na Academia de Belas Artes do Centro Galego, e tras acadar un importante prestixio e recoñecemento, decide regresar a Ourense en 1932 reintegrándose na actividade que levaba a cabo antes como director do Orfeón, na Escola Normal de Maxisterio, e no Instituto das Lagoas. Así mesmo, foi abundante a súa labor como pianista a solo ou con grupo en cafés e locais musicais. Compuxo moita obra para piano e para piano e voz, ademais de música de salón, suites e pezas galegas, moita obra coral, e incluso dúas zarzuelas: Proba d’amor e Miñatos no vran, ámbalas dúas compostas e estreadas en Cuba.
Esta semana Armando Requeixo achéganos o comentario de dúas propostas narrativas ben diversas: dunha banda, os relatos ‘estremeiros’ de Manuel Rivas en Vivir sen permiso e outras historias de Oeste (Xerais) e, doutra, o noir medievalizante de Abel Tomé en A noite do corvo (Galaxia).
Vivir sen permiso e outras historias de Oeste reúne tres relatos longos que converxen na recreación dunha sociedade violentada polo poder das mafias e a corrupción, onde o control é exercido de xeito despótico para escravizar os máis febles, ben sexa nas avoltas augas do imperio do narcotráfico e a súa espiral de morte ou no submundo do carcerario e os seus desapiadados códigos internos. Todo escrito coa prosa plástica, de tinturas líricas e metáforas fulgurantes, do mellor Rivas.
A noite do corvo é unha historia chea de intriga na que o tenente Gonçalves da policía de Beth terá que resolver o estraño asasinato de catro membros dunha mesma familia no faro da Illa de Gothard. Unha singular novela negra, que xoga coa oposición destes espazos para enfrontar dous xeitos ben diversos de ver a vida: o da urbe moderna e cosmopolita de Beth, coas súas luces de progreso pero tamén coa lacra das desigualdades sociais centro/arrabaldes, e o da cidade ancorada no tempo, de códigos medievais, estrutura tradicional e chea de resaibos supersticiosos que representa Gothard.