Hoxe falamos dun dos autores de literatura infantil máis coñecidos de todos os tempos, Lewis Carroll, e da que tamén é a súa obra máis coñecida: Alicia no país das marabillas. Estamos afeitas a ver a historia en soportes tan diferentes que nunca está de máis coñecer a historia orixinal. Ademais, pódese dicir que Alicia foi un dos primeiros clásicos xuvenís en estar traducido ao galego e, de feito, a súa tradución, realizada por Teresa Barro e Fernando Pérez-Barreiro, conseguiu en 1985 o Premio Nacional -Estatal- de Tradución de Libros Infantís e Xuvenís.

Lewis Carroll foi un personaxe moi interesante, que combinou a súa faceta de escritor de textos para a rapazada co seu posto como matemático e diácono en Christ Church, un dos colexios de Oxford. O seu nome orixinal era Charles L. Dodgson e combinaba o seu traballo en Oxford con afeccións artísticas, como eran a fotografía, inventar xogos ou diferentes contos e poemas. A cerna de Alicia haina que buscar na relación que establece coas fillas de Henry Lidell, compañeiro seu en Christ Church. Canda outro amigo, lévanas de picnic e aí prende o argumento da historia, no conto que Carroll/Dogdson lle conta á mediana delas, Alicia, para entretela nese paseo á beira do río, que permite tamén entender o comezo da obra.

Propoñemos volver a Alicia porque nunca cansamos de seguir a ese coello que chega tarde polo seu tobo, porque é un canto á imaxinación, ao disparatado, a ese corpo que se pode volver pequeno, pequeno ou grande, grande só comendo algo, porque é unha oportunidade para ver como se mestura o victorianismo da época de Carroll coa súa parte máis surrealista, porque ten un pouso de conto no que semella que van ocorrendo cousas inesperadas aparentemente soltas entre si, porque hai que perderlles o medo ás obras das que tanto se fala. É unha obra que se pode ler e ver en familia (dende o clásico de Disney á última Alicia de Tim Burton), porque nos ensina cousas que non valen para a vida práctica, senón para a interior (“O tempo é un señor).

En galego podemos lela en Xerais, nunha versión con notas ao pé e limiar, nas edicións de Cumio e Everest, pensadas para as máis cativas da casa, e a edición case de coleccionista de El Patito Editorial, con tradución de Xabier Queipo e cunhas singulares ilustracións de Fausto Isorna.

Este verán recuperaremos autores e autoras clásicas da literatura infantil e xuvenil que podemos ler en galego.

Empezamos hoxe con Anthony Browne, un autor británico que quizais sexa un dos mellores autores de álbums ilustrados de todos os tempos. Caracterízase por unha visión irónica da sociedade e por crear unhas obras aparentemente moi infantís que, non obstante, gardan mensaxes moi interesantes para o mundo adulto. Publicou máis de 50 libros infantís, creados e ilustrados por el mesmo, que lle valeron, entre outros, o Premio Hans Christian Andersen, algo así como o Nobel da LIX. Falamos hoxe de dúas das súas obras:

“O libro dos porcos” é un álbum de 1986, publicado en galego por Kalandraka e traducido por Xosé Manuel González Barreiro. O argumento conta como nunha familia tradicional inglesa, formada por unha nai, un pai e dous fillos, todas as tarefas do fogar recaen precisamente na muller, que se ve obrigada a limpar e cociñar para os homes cos que convive, que recollen máis ben pouco. Pero un día, a nai rebélase e marcha, deixando unha nota que só di: sodes uns porcos. A partir de aí e a sopresa vén, sobre todo, da banda da ilustración: Browne pinta o pai e os dous fillos como uns porcos. Non por acaso, a familia chámase de apelido “Porconi”.

“Un paseo polo parque”, unha das súas primeiras creacións, tamén está publicada por Kalandraka en tradución de Sandra e Óscar Senra. Tamén trata unha cuestión social, agochada nunha historia bastante convencional: un pai, unha filla e o seu can van dar unha volta a un parque da cidade, o mesmo que outra familia formada por unha nai, un fillo e unha cadela. Mentres os animais e os nenos son quen de xogar e deterse nas cousas miúdas, os adultos son incapaces de se mirar á cara e de falar minimamente. Detrás desa historia, e a través das ilustracións, obsérvase unha diferenza de clases sociais moi evidente, tanto a través de como van vestidos os personaxes, como deténdose nos edificios onde viven.

Estas dúas obras son un convite a descubrir a un creador moi orixinal, de textos aparentemente sinxelos, que se apegan fortemente a unhas imaxes máis difíciles de ler, máis misteriosas e tamén máis potentes. Os álbums de Browne son especialmente interesantes porque sempre aluden a unha lectura infantil, máis inocente, quizais, menos complexa, e a unha adulta que adoita remover máis.